Worek strona rodziny

Nazywam się Teresa Gola-Grzegorczyk i jestem webmasterem tej witryny.Przedstawiam wywód genealogiczny potomków WOJCIECHA WORKA z Nockowy k/ Rzeszowa do czasów współczesnych.  Proszę o uzupełnianie dat oraz miejsc urodzenia/ śmierci, zdjęć i drugich imion, jeśli zostały nadane.Szukam potomków Apolonii Worek , córki Wojciecha, która wyemigrowała do USA i nic  nie wiadomo o losach Jej rodziny.W razie jakichkolwiek opinii lub komentarzy, dotyczących tej witryny, proszę kliknąć tutaj, żeby się ze mną skontaktować.Witrynę ostatnio zaktualizowano dnia 23 mar 2025. Aktualnie w witrynie zarejestrowało się 4 członków. Jeżeli chcesz zostać członkiem tej witryny, kliknij w tutaj.   Dobrej zabawy !HISTORIA NOCKOWEJ Od wielu wieków, mieszkańcy poszczególnych wsi zadają sobie pytania: Skąd wywodzi się pierwotna nazwa „ojcowizny”, ziemi, na której mieszkają, mieszkali ich ojcowie, dziadkowe czy nawet pradziadowie? Kiedy powstały pierwsze osady w tutejszej okolicy i kto był ich założycielem?Według hipotezy Piekosińskiego istnieje prawdopodobieństwo, że nazwy zakładanych nowych osad wywodziły się od ich pierwszych mieszkańców osadników. Otóż według wspomnianego wyżej historyka, już w VI wieku osiedlił się nad Wisłą, Odrą i Wartą lechicki szczep, przybyły tu z Azji. Na terenie dzisiejszej gminy Iwierzyce, a dawnej powiatu pilzneńskiego, województwa sandomierskiego osiedlili się Lechici: Kawęta- Kawęczyn, Nocek- Nockowa, Olcha- Olchowa, Dąbr- Dąbrowa, Błąd- Błądowa, Wiśnia- Wiśniowa. W IX wieku Lechici mieli być zawojowani przez plemię Polan. Polanie narzucili im książąt, wojewodów, rycerzy, wojów.W XII wieku B. Krzywousty rozpuścił rycerstwo ze swego dworu osadził ich na ziemi, obdarowując ich znaczną liczbą posiadłości ziemskich. Każdy rycerz zakładał sobie w jednej z nadanych wsi swoje gniazdo, swoją siedzibę, a ta wieś brała odtąd swą nazwę od jego imienia. Tak więc powstać miały wsie rycerskie: Nockowa, założona przez rycerza Nocka, Sędziszów od rycerza Sędzisza, Dąbrowa od Dąbra.Owe pierwotne słowiańskie osiedla miały wygląd okrągły tzn. że domy „czyli dwory” otaczała naokoło pusta przestrzeń, leżąca w pośrodku tych domostw. To wolne miejsce nazwano wsią, względnie „nawsiem”. Domy drewniane, kryte słomą, stały jeden obok drugiego, zwrócone czołem do „nawsia”. Właściwe obejście i budynki gospodarcze leżały z tyłu, poza domem. Obejścia czyli podwórzy osypane były wałem z ziemi i otoczone ostrokołem czyli płotem celem obrony przed dzikimi zwierzętami lub wrogiem. Izby chat były jak wszędzie dymne: dym z ogniska rozchodził się po izbie pod samą powałę i wchodził zwykle uchylonymi drzwiami. Od takich to domostw ciągnęły się pola i pastwiska, wielkie lasy miodajnych roślin, dostarczające pszczołom miodu, stąd kwitło wśród mieszkających ludu bartnictwo. Inny wygląd miały wsie w XIII/XIV wieku, zakładane na prawie niemieckim. Z czasem wsie słowiańskie zmieniały swój wygląd, upodabniając się na wyżej wspomniany wzór.Zmiany takie mogły zaistnieć po napadach Tatarów w XIII wieku. W każdy bądź razie, w dokumencie donacyjnym z 1354 r. w którym Kazimierz Wielki- ówczesny król Polski nadaje miasto Rzeszów z całym okręgiem w ziemi halickiej Janowie Półkozic Pakosławowi, wymieniona jest wieś Dabrowa z także Olchowa i Nockowa.Także historyk Jan Długosz żyjący w XV wieku, w swoim dziele wymienia nazwy sąsiadujących wsi z Nockową. Według źródeł historycznych parafia Nockowa powstała w drugiej połowie XIV wieku. W XV wieku Nockowa wchodziła w skład rozległych dóbr Leliwitów - Jarosławskich. Kolejnymi jej właścicielami był Rafał z Jarosławia kasztelan wojnicki zmarły w 1441 r. a po nim trzej jego synowie: Jan zmarły około 1474 r., Rafał Jakub zmarły 1492 r. Spytek ok. 1501 r., kasztelan krakowski, zmarły w 1519 r. Już w pierwszej połowie XV wieku występuje Nowa Nockowa, zwana też Nockową Wolą z sołectwem szacowanym na 150 grzywien. W 1419 r. w starej Nockowej było sołectwo, a za czasów Długosza 66 łany kmiece, z których dziesięcinę pobierał biskup krakowski. W 1471 r. właścicielem Nockowej był Rafał Jarosławski, starosta lwowski, w kilka lat później przeszła w ręce trzeciego z braci Sptyka z Jarosławia. W 1498 r. był groźny najazd Tatarów Wołochów na Ruś i Małopolskę, która została ogniem i mieczem zniszczona. Tatarzy spalili wiele miast, w tym Rzeszów, Ropczyce, Pilzno i okoliczne wsie.Na przestrzeni XV i XVI wieku rozwijała się gospodarka folwarczno-pańszczyźniana. W latach 1576-1581 na 33½ łanach było 45 kmieci zagrodników zaś siedmiu. Wysokość czynów pieniężnych i składanych danin w naturze była uzależniona od stopnia zagospodarowania wsi i wielkości użytków rolnych, kształtowała się w granicach od ½ do ¾ grzywny 24-32 gr. Z gosp. Kmiecego. Kmiecie i zagrodnicy odrabiali pańszczyznę, z której zwolnieni byli komornicy, zaś daninami w naturze były: kury, jaja, ser itp. Prócz czynności w stosunku do właściciela wsi, ludność wiejska obciążona była świadczeniami na rzecz Kościoła.Z końcem XVI wieku w regionie sędziszowskim funkcjonowały szkoły parafialne, także w Nockowej, które podlegały Kościołowi, a opieka nad nimi należała do miejscowych proboszczów. Pierwsze wzmianki o tych szkołach wg B. Kumora pochodzą z 1527 r. następne 1529 r. 1539 r. i 1566 r. Treści szkolne nie były najważniejsze, uczono przede wszystkim czytania, pisania, śpiewu, rachunków i nieco gramatyki łacińskiej. Kierownikiem szkoły parafialnej był Krzysztof z Opoczna, potem w 1602 r. Jan Kleszcz, budynek szkolny był koło domu wikarego. Do parafii nockowskiej należały wsie: Wiśniowa, Wiercany i Bystrzyca. W 1619 r. wszedł w posiadanie Nockowej Mikołaj Spytko Ligęza, który dążył do rozwoju tych ziem. W 1631 r. założył w Nockowej przytułek. W XVII wieku grasował w okolicach Sędziszowa Stanisław Stadnicki zwany „diabłem łańcuckim”. Natomiast w 1624 r. Tatarzy ponowili napadli na nasze tereny, paląc domostwa, kościoły, dwory, zamki, łupiąc niemal wszystko.W 1652 r. za czasów Jana Kazimierza wybuchła epidemia dżumy. Strach padł na wszystkich. Krzyże i figury przy drogach stały oświetlone dniem i nocą, ludzie modlili się gorąco, śpiewali i płakali. W województwie sandomierskim i krakowskim groziło niebezpieczeństwo ogólnego pomoru. Lud zaczął uciekać w lasy, tułać się po puszczach, bojąc spotkać się jeden drugiego. Po mistach, wsiach stały puste domy otwarte, trupy leżały jak snopy. Do tych strasznych obrazów przyszły powodzie, pożary, napady głodnych i zdziczałych ludzi. Była to ostatnia katastrofalna epidemia „czarnej śmierci”W czasie najazdu szwedzkiego w latach 1655-1660 mieszkańcy Sędziszowa i okolicznych wsi odczuli przejazdy wojsk własnych i cudzych, które spowodowały wielkie straty wśród ludzi i gospodarki.Po 1766 r. Nockowa stała się własnością Piotra Potockiego, który był dziedzicem Sielca, Nockowej, Olchowej i Wiśniowej. Kiedy w 1768 r. rozpoczynała się konfederacja barska, Piotr Potocki stanął w jej szeregach. Miało to dla tych ziem dwie konsekwencje. Były to lata gwałtów i grabieży ze stromy wojsk rosyjskich. Ziemie Małopolskie były terenem tych walk. Ostatecznie konfederację barską, splamioną porwaniem króla S. Poniatowskiego stłumiły wojska rosyjskie i królewskie, po czym w 1772 r. nastąpił pierwszy rozbiór Polski. Nasze ziemie zajęły wojska austriackie i rozpoczęły się rządy zaborcze, które przemianowały Małopolskę na Galicję.W okresie kolejnych rozbiorów w 1793 i 1795 r., warunki życia ludności systematycznie pogarszały się. Dorastająca młodzież wiejska nie mogła znaleźć pracy poza swoją miejscowością.Powstania narodowe, a zwłaszcza „krakowskie” w 1846 r. i „styczniowe” – 1863-1864 odbiły się szerokim echem na naszym terenach. W czasie „rabacji” czyli rzezi galicyjskiej spalono jedynie sterty dworskie w Sielcu natomiast w Nockowej, Wiśniowej i Wiercanach polała się krew bratnia, zrabowano dwory tamtejsze.W okresie rozbiorów nastąpił upadek szkolnictwa parafialnego. Za czasów panowania Józefa II władze Austrii zakładały „szkoły trywialne”, zwane obecnie ludowymi, utrzymywane przez gminę i dwór. Uchwalona przez Sejm galicyjski ustwa z 1873 r. wprowadzała przymus uczęszczania do szkoły, obojga płci, które mogły kończyć 4 klasy bezpłatnie. Pod koniec XIX wieku w Nockowej istniała jednoklasowa szkoła.Właścicielką Nockowej od 1795 r. była Iwanicka, w pierwszej połowie XIX wieku – E. Wojnarowski, w 1856 r. – Leopold Szumski, a w latach 1985-1911 Ludwik Doliński, marszałek powiatu Okres I wojny światowej (1914-1918), następnie wojny polsko- rosyjskie (1918- 1920) spowodowały duże straty we wsi małopolskiej. Wielu naszych mieszkańców brało w nich udział.Pierwsze lata XX wieku przyniosły choroby, w tym cholerę, błonicę i dur, pochłaniający wiele ofiar śmiertelnych. Okres międzywojenny nie przyniósł poprawy doli chłopów. Wieś galicyjska była biedna, obecny był duży procent analfabetyzmu, brak przemysłu w pobliżu, przeludnienie, spowodowały frustrację jej mieszkańców, czego wynikiem były m.in. wydarzenia chłopskie w czerwcu 1933 r. – dowodem jest stojący pomnik upamiętniający tamto wydarzenia w Nockowej.W okres II wojny światowej 1939-1945 mieszkańcy Noskowej walczyli na wielu frontach. W 1985 r. wieś Nockowa została odznaczona przez Radę Państwa Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski.Obiektem zabytkowym w Nockowej jest kościół parafialny. Parafia powstała w II połowie XIV wieku. Kościół p.w. Św. Michała Archanioła stoi na skrzyżowaniu dróg. Obecna świątynia jest trzecią wzniesioną w tym miejscu. Pierwotny kościół był drewniany, drugi również drewniany, spłonął w 1852 r. Dzisiejszy wzniesiony wg planów P. Hohera był dwukrotnie rozbudowany. Kościół murowany, tynkowany, bez wyraźnych cech stylowych, z bryłą urozmaiconą licznymi dobudówkami, spięty klamrą wysoką, czteroboczną wieżą nakrytą hełmem z latarnią, zwraca uwagę pięknem położenia.Opodal budynku szkoły pozostały niestety już tylko ślad dawnej rządcówki, wzniesionej w II połowie XIX wieku. Wybudowana była dla Ludwika Dolińskiego, marszałka szlachty powiatu dębickiego, właściciela Nockowej w latach 1895-1911. Z dawnego założenia zachowały się tylko nieliczne okazy starych drzew na niewielkim wzniesieniu.Obiekty zabytkowe zinwentaryzowane przez Państwową Służbę Ochrony Zabytków na terenie wsi Nockowa:Zespół Kościoła Parafialnego pw. św. Michała Archanioła, murowany wg planów z 1859 r., rozbudowany w 1897 r.; w latach 1953 - 55 dobudowano wieżę, kaplicę i zakrystię wg projektu A. Mazura.- dzwonnica murowana z II poł. XIX w.- plebania z 1890 r.- rządcówka /z folwarku Dolińskich /, drewniana, II połowa XIX w.- rzeźba Matki Boskiej Niepoka1anej, kamienna - II połowa XIX w. (obok rządcówki).- dom nr 8, lata 30 XX w.- dom ze stajnią nr 208 z 1920 r.- dom ze stajnią nr 256 - drewniany z 1898 r.- dom nr 305 - drewniany z około 1900 r. Na podstawie informacji z parafialnego miesięcznika ,,Siew” nr 14/1994oraz własnych opracował ks. Marcin Nabożny